Năm đầu tiên đi dạy tại FPT PolySchool Đồng Nai, tôi là một giảng viên trẻ đầy nhiệt huyết… và cũng đầy nguyên tắc. Tôi luôn mong lớp học phải thật nghiêm túc, trật tự, không ăn uống, không nói chuyện riêng, không làm việc riêng trong giờ. Với tôi lúc đó, một lớp học đúng chuẩn là khi tất cả đều ngồi ngay ngắn, chăm chú, không có bất kỳ tiếng sột soạt nào từ những gói bánh, hộp sữa.
Một buổi chiều, tôi có tiết dạy về kỹ năng thuyết trình cho lớp PC18AA (tôi xin dấu tên). Tôi đang giảng thì ở dãy cuối, những tiếng sột soạt nhỏ bắt đầu vang lên. Một nhóm sinh viên đang lén mở gói bánh, chia nhau từng miếng. Ban đầu, tôi cố lờ đi, nghĩ rằng các em có thể sẽ tự điều chỉnh, nhưng một lát sau, mùi đồ ăn lan ra, vài bạn khác bắt đầu quay xuống xin vài miếng bánh, lớp bắt đầu xao nhãng.
Tôi dừng bài giảng, nhìn xuống cuối lớp và nói với giọng khá nghiêm:
“Các em nào đang ăn trong giờ, đứng lên giúp thầy"
Bốn, năm bạn lục tục đứng dậy, trong đó có cả một bạn cán sự lớp. Trong một khoảnh khắc bực mình và muốn làm gương cho cả lớp, tôi yêu cầu các em thụt dầu ngay tại chỗ như một hình phạt. Bầu không khí trở nên căng thẳng. Những tiếng cười nói ban nãy biến mất, thay vào đó là sự im lặng có phần nặng nề
Lúc ra khỏi lớp, tôi thấy mình đã giữ được kỷ luật, nhưng sâu trong lòng lại có chút gì đó không yên. Nhìn ánh mắt vài em cúi xuống, tôi cảm nhận được một khoảng cách vừa mới hình thành, dù bản thân vẫn tự nhủ: “Mình làm vậy là đúng quy định, là vì các em thôi”.
Vài ngày sau, tôi được Phòng Đào tạo thông báo có một email khiếu nại của sinh viên về tôi. Người viết là một sinh viên của chính lớp 18AA tôi dạy hôm trước. Trong email, bạn nói rằng tôi quá hà khắc, tạo áp lực và khiến các bạn cảm thấy không được tôn trọng chỉ vì chuyện ăn vụng trong giờ học.
Khi nghe qua điều đó, tôi bị chột dạ. Vừa buồn, vừa tự ái. Trong đầu tôi khi đó có rất nhiều lựa chọn: Tôi phải lên lớp để “nói chuyện phải quấy”, tôi có thể truy ra bạn sinh viên, có thể giải thích rằng mình làm vậy là vì các em...
Về nhà, cả một đêm tôi tự hỏi: mình muốn giữ cái uy của người thầy, hay muốn giữ được sợi dây tin tưởng giữa mình và học trò?
Và tôi hiểu rằng điều mình cần không phải là một lời biện minh, mà là một cách đối thoại nhẹ nhàng, để cả tôi và các em đều trưởng thành hơn sau câu chuyện này.
Hôm sau lên lớp, tôi quyết định không nói ngay về email khiếu nại. Suốt tiết học hôm đó, tôi vẫn giảng như bình thường. Đến cuối giờ, tôi chỉ nhẹ nhàng nói:
“Trước khi kết thúc buổi học, thầy muốn kể cho các em nghe một câu chuyện.”
Tôi bắt đầu kể câu chuyện “Con chim của Thành Cát Tư Hãn:
“Ngày xưa, trong một lần đi săn, Thành Cát Tư Hãn cùng đoàn tùy tùng leo núi, băng rừng suốt nhiều giờ liền. Ông khát khô cổ, mệt rã rời. Khi thấy một dòng nước nhỏ chảy từ khe đá xuống, ông mừng rỡ, lấy chiếc chén nhỏ hứng từng giọt nước để uống. Trên vai ông khi nào cũng có một con chim ưng thân thiết, luôn đi theo chủ trên mọi nẻo đường. Nhưng mỗi lần ông vừa đưa chén nước lên miệng, con chim lại lao tới, dùng cánh hất văng chén nước xuống đất. Lần thứ nhất, ông chỉ khó chịu. Lần thứ hai, ông bắt đầu bực bội. Đến lần thứ ba, vì quá tức giận, ông rút kiếm ra, vung tay chém mạnh. Con chim trung thành ngã xuống, máu loang trên phiến đá. Trong cơn giận, ông tiếp tục leo lên cao hơn để tự mình tìm nguồn nước. Và rồi, khi lên đến đỉnh, ông mới phát hiện ra: ngay phía trên dòng nước trong veo ấy là xác của một rắn cực độc. Nước ông sắp uống đã bị nhiễm độc. Ông lặng người. Nếu không có con chim ưng ấy, có lẽ người mất mạng chính là mình. Nhưng trong phút nóng giận, ông đã ra tay giết chết sinh vật trung thành luôn tìm cách bảo vệ mình. Mọi thứ lúc này đều đã quá muộn.
Kể đến đây, tôi dừng lại một chút rồi nói với các em:
“Trong cuộc sống, đôi khi vì nóng giận, vì muốn bảo vệ cái tôi của mình, người ta có thể làm tổn thương chính những người đang muốn tốt cho mình. Thầy không muốn giữa thầy và các em xuất hiện những nhát kiếm như vậy, chỉ vì một phút tự ái hay hiểu lầm.”
Rồi tôi nhẹ nhàng tiếp lời:
“Mấy hôm trước, có một bạn đã gửi email khiếu nại rằng thầy quá nghiêm khắc, thậm chí là hà khắc. Thầy biết chuyện đó. Nhưng hôm nay, thay vì buồn giận hay trách móc, thầy muốn nói lời cảm ơn. Nhờ lá thư đó mà thầy phải dừng lại, soi lại chính mình, để không lấy kỷ luật làm cái cớ cho sự nóng nảy, không để những quy định cứng nhắc vô tình đè lên cảm xúc mong manh của các em.
Nhưng thầy cũng mong các em hiểu thêm một điều: thầy cô trên bục giảng không phải là siêu nhân. Thầy cô cũng biết chạnh lòng, cũng có lúc mệt mỏi, cũng có những đêm trăn trở vì một ánh nhìn, một lời phàn nàn, một dòng email tưởng chừng vô hại. Một lá đơn viết vội, một lời than phiền thiếu cân nhắc, đôi khi có thể làm thầy cô bị hiểu lầm, ảnh hưởng đến uy tín và công việc, những điều mà thầy cô đã mất rất nhiều năm để xây dựng.
Góp ý là điều rất đáng quý, và thầy luôn sẵn sàng lắng nghe. Nhưng thầy mong các em học cách góp ý như những người đã trưởng thành: dám nói thẳng nhưng nói với sự tôn trọng, dám bày tỏ nhưng không làm tổn thương ai. Đừng để những câu chữ trên màn hình trở thành những vết dao lạnh đâm vào người khác, rồi sau đó lại chỉ nghĩ đơn giản rằng: em chỉ nói cho nhẹ lòng thôi.”
Không gian trong lớp bỗng chốc lắng xuống. Nhiều ánh mắt chợt dịu lại. Có em nhìn thầy, có em nhìn xuống cuốn vở, có em khẽ mím môi. Không còn tiếng cười rộn ràng, chỉ còn lại cảm giác mỗi người đang nói chuyện với chính mình.
Không gian bỗng chốc trầm xuống. Nhiều ánh mắt nhìn tôi, rồi nhìn nhau. Không một tiếng cười, không một tiếng đùa. Chỉ là sự suy tư rất rõ trong mắt các em. Tôi không hỏi ai là người gửi email, vì điều đó không còn quan trọng nữa. Điều quan trọng là cả thầy và trò đều đã học được một bài học về sự tôn trọng và thấu hiểu lẫn nhau.
Tôi tưởng rằng kỷ niệm ấy sẽ dừng lại ở đó. Nhưng đến tiết học cuối cùng của lớp, các em đã cho tôi một bất ngờ mà đến bây giờ tôi vẫn không quên. Khi tiết học gần kết thúc, cả lớp bỗng xôn xao rồi đồng loạt đứng lên. Một nhóm đại diện bước lên phía trên, trên tay là một bó hoa kẽm nhung tự làm và một chiếc bánh nhỏ. Cả lớp đồng thanh hát vang bài “Happy Birthday”. Các lớp học gần đó chắc hẳn nghĩ hôm ấy là sinh nhật của tôi. Nhưng thực ra không phải. Hôm đó chẳng phải ngày đặc biệt nào trong năm. Đó chỉ đơn giản là ngày cuối cùng của môn học, và các em chọn cách “bịa” ra một sinh nhật để có cớ tặng quà và nói lời cảm ơn.
Tôi cười, nhưng cổ họng nghèn nghẹn. Nhìn bó hoa với những cánh hoa chưa đều, chiếc bánh nhỏ, nhưng chứa đầy tấm lòng. Tôi nói với các em:
“Hôm nay không phải sinh nhật của thầy. Nhưng món quà này chắc chắn là món quà đẹp nhất trong những năm tháng đi dạy của thầy.”
Khoảnh khắc ấy vẫn luôn rõ nét trong ký ức tôi: ánh mắt long lanh, những tiếng cười, và cả sự trưởng thành thầm lặng trong mỗi người.
Từ câu chuyện năm đó, tôi tự hào vì mình đã không chọn cách phản ứng bằng sự tổn thương, mà chọn đối thoại bằng một câu chuyện nhân văn. Tôi học được rằng: người thầy không chỉ dạy kỷ luật, mà còn phải học cách bao dung, học trò không chỉ cần kiến thức, mà còn cần được lắng nghe và thấu hiểu và trên hành trình “trồng người”, đôi khi chính học trò là những người dạy lại cho thầy rất nhiều điều.
Đến bây giờ, mỗi khi nhìn lại bó hoa kẽm nhung, tôi lại mỉm cười. Đó là khoảnh khắc mà tôi cảm nhận rõ nhất:
“Nhắc lòng giữ bước nhẹ hơn,
Đừng vì nguyên tắc mà hờn trái tim.
Bó hoa giấy, chiếc bánh nâu,
Gói trong ký ức sắc màu yêu thương.”
Thầy Nguyễn Tấn Thành
Trưởng môn Kỹ năng mềm, FPT PolySchool Đồng Nai
| Là mô hình giáo dục trực thuộc Tập đoàn FPT, FPT PolySchool hiện đang triển khai chương trình đào tạo dành cho học sinh sau tốt nghiệp THCS với 6 ngành học mũi nhọn: Lập trình máy tính, Công nghệ thông tin, Thiết kế đồ họa, Quản trị kinh doanh, Quản lý vận tải và dịch vụ logistics và Quản trị khách sạn cùng 9 chuyên ngành bắt nhịp xu thế thị trường. Trải qua hơn 5 năm hình thành và phát triển, nhà trường đã xây dựng mạng lưới kết nối với hơn 2.000 doanh nghiệp, có mặt tại 18 tỉnh thành trên toàn quốc và đạt tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm lên tới 97,7% - một con số ấn tượng khẳng định niềm tin và chất lượng. Đăng ký FPT PolySchool ngay hôm nay để trở thành sinh viên FPT PolySchool sau tốt nghiệp THCS tại đây: bit.ly/FPTPolySchool2025 hoặc qua hotline 0963.400.865. |
