Khoảnh khắc với ánh nhìn xa xăm, tôi đứng đó trước mỗi giờ học, trái tim cảm nhận như hình ảnh của chính mình trong học trò, hình ảnh của một thời niên thiếu ngây ngô, dại khờ, với tương lai còn mơ hồ nhưng tràn đầy khát vọng. Mỗi khi nhìn thấy các em ríu rít bước vào lớp, cười đùa, hỏi han nhau những câu chuyện nhỏ nhặt trong cuộc sống, tôi như nhìn thấy chính mình của nhiều năm về trước, một cậu sinh viên cũng từng mơ ước, từng hoang mang, từng loay hoay đi tìm ý nghĩa thật sự của hai chữ “trưởng thành”.
Lặng lẽ từng bước chân vào lớp, tôi hiểu mình đang bắt đầu một cuộc hành trình mới, một hành trình khơi nguồn và kiến tạo, nơi có những tâm hồn đang mong muốn khám phá, khát khao thay đổi và chinh phục tương lai. Nhưng đồng thời, nơi ấy cũng có những vết thương cần được xoa dịu, những nỗi sợ hãi cần được lắng nghe, và cả những lời động viên mà có khi các em chưa từng nhận được từ ai. Mỗi ánh mắt, mỗi câu nói, mỗi nụ cười là một “tín hiệu” giúp tôi hiểu rằng: người thầy không chỉ dạy, mà còn phải cảm nhận.
Chương trình học có những môn dạy ta cách lập trình tối ưu, thiết kế sáng tạo, hay triển khai quy trình hiệu quả. Nhưng với tôi, môn kỹ năng mềm là môn học không có trong giáo trình cuộc sống, song lại quyết định cuộc đời. Đây là môn học không chỉ để học, mà là để sống, sống sao cho ý nghĩa, sống sao cho có giá trị. Bởi suy cho cùng, kiến thức có thể giúp ta “làm việc”, nhưng kỹ năng và thái độ mới giúp ta “làm người”.
Với tôi, mỗi giảng viên kỹ năng mềm không chỉ là người “dạy”, mà còn là người “khơi” và “truyền lửa”:
Khơi cho sinh viên biết lắng nghe chính mình,
Khơi cho họ niềm tin rằng “em có thể”,
Khơi cho họ lòng dũng cảm để vấp ngã mà không sợ,
Khơi cho họ sự kiên trì 1% nỗ lực mỗi ngày,
Khơi trong họ sự biết ơn và trân trọng cuộc sống.
Và từng ngày, những hạt giống đơn sơ, thầm lặng ấy được gieo vào những mảnh vườn tâm hồn, để khi bước ra đời, các em không bị “lạc trôi” giữa dòng chảy khắc nghiệt của cuộc sống.
“Truyền lửa” là thứ không thể nhìn thấy bằng mắt, nhưng có thể cảm nhận bằng trái tim. Đó là “chất mồi” thổi bùng lên đam mê, nhiệt huyết và khát khao tuổi trẻ. Có lần trong giờ học, một sinh viên hỏi tôi:
“Thầy ơi, làm sao thầy lúc nào cũng vui vẻ, tràn đầy năng lượng để dạy bọn em vậy?”
Tôi cười, rồi nói thật:
“Không phải lúc nào thầy cũng vui đâu. Nhưng thầy biết rằng, nếu mình tắt lửa, thì lớp học sẽ lạnh.”
Nghe thì có vẻ lãng mạn, nhưng thực ra đó là một kỷ luật nội tâm. Người thầy phải tự học cách giữ cho ngọn lửa trong tim mình không tắt, dù có khi bên ngoài là mưa gió, là những ngày mệt mỏi, là những nỗi buồn không thể kể cùng ai. Bởi nếu ngọn lửa của người thầy lụi tàn, lớp học sẽ chẳng còn hơi ấm.
Dạy kỹ năng mềm không chỉ là chia sẻ kiến thức, những bài học trên slide hay tình huống thực hành. Nó là một cách sống, sống đúng với những gì mình dạy. Bởi giảng viên chính là tấm gương phản chiếu của bài học.
Nếu tôi dạy “quản lý cảm xúc”, tôi không thể nổi nóng trước lớp.
Nếu tôi nói “tự tin là chìa khóa”, tôi phải là người dám thử trước.
Nếu tôi khuyên “hãy yêu thương và tôn trọng người khác”, tôi phải bắt đầu bằng việc lắng nghe sinh viên, dù chỉ là một câu than thở sau giờ học.
Nhiều khi, “truyền lửa” không nằm ở những slide PowerPoint hay lời nói hùng hồn trên bục giảng, mà là ở một ánh mắt tin tưởng, một lời động viên đúng lúc. Đôi khi chỉ cần một câu “Thầy tin em làm được!” cũng đủ giúp một sinh viên dám đứng lên, dám trình bày, dám thay đổi.
Tôi vẫn nhớ mãi một buổi học về “Kỹ năng phỏng vấn”. Tôi tạo một trò chơi: mỗi nhóm chọn một bạn làm “ứng viên”, còn tôi cùng vài sinh viên khác đóng vai “nhà tuyển dụng khó tính”. Một bạn bước vào, ngồi phịch xuống ghế, khoanh tay và nói nhỏ:
“Em xin lỗi, hôm nay em hơi mệt, chắc không cười được đâu ạ.”
Tôi nhìn em, rồi gật đầu:
“Cảm ơn em vì sự trung thực. Nhưng trong mắt nhà tuyển dụng, thái độ và năng lượng chính là ấn tượng đầu tiên. Khi em không mỉm cười, em đã mất đi 50% cơ hội.”
Cả lớp bật cười, nhưng sau đó là sự im lặng đầy suy nghĩ. Chính khoảnh khắc đó, tôi nhận ra rằng mỗi bài học kỹ năng không chỉ dạy cách “làm”, mà còn dạy cách “thể hiện bản thân”.
Giảng viên là người “truyền”, sinh viên là người “nhận”, nhưng thật ra, tôi lại thấy mình học được rất nhiều từ chính các em. Tôi học được sự tò mò, khi các em hỏi: “Thầy ơi, có khi nào mình làm đúng hết mà vẫn thất bại không?”
Tôi học được sự kiên trì, khi thấy sinh viên vừa đi làm thêm, vừa học, vừa chăm em nhỏ mà vẫn đến lớp đúng giờ. Tôi học được sự sáng tạo, khi các em biến bài thuyết trình “Kỹ năng tự nhận thức” thành một vở kịch đầy tiếng cười nhưng ẩn chứa triết lý sâu sắc: “Hiểu mình là bước đầu tiên để làm bạn với chính mình.”
Cũng có những khoảnh khắc khiến tôi rưng rưng, khi một sinh viên ngồi lại sau giờ học chỉ để kể: “Thầy ơi, em cảm thấy mình vô dụng lắm.” Chúng tôi đã ngồi với nhau gần một tiếng, không phải để tôi giảng đạo lý, mà chỉ để lắng nghe. Đôi khi, sự thấu hiểu đơn giản ấy lại chính là liều thuốc chữa lành mạnh mẽ nhất.
Tôi có được niềm vui trước sự vô tư, trong sáng của các em khi cùng quay clip bài tập cuối môn đến tận đêm. Có hôm, cả lớp cùng tôi ngồi ăn hộp cơm nguội ở hành lang, cười nói ồn ào, rồi lại nghiêm túc bàn kịch bản. Những khoảnh khắc tưởng chừng nhỏ bé ấy lại là sợi dây kết nối, khiến tôi tin rằng dạy học không chỉ là công việc, đó là một mối quan hệ nhân văn giữa người với người.
Tôi cũng học được lòng tin rằng thế hệ trẻ hôm nay không “vô cảm” hay “lười biếng” như ai đó vẫn nghĩ. Chỉ là, các em đang chờ một người đủ kiên nhẫn, đủ chân thành để nhìn thấy tiềm năng bên trong mình.
Dạy học với tôi là một hành trình gieo hạt. Đó là hành trình kiên trì, bền bỉ, đôi khi lặng lẽ, nhưng đầy niềm tin. Mỗi buổi học là một ngày gieo, mỗi lời động viên là một giọt nước tưới mầm. Hôm nay tôi gieo một hạt nhỏ mang tên “tự tin”, ngày mai có thể nó chưa nảy mầm. Nhưng đến một lúc nào đó, khi sinh viên của tôi bước ra đời, đối mặt với thử thách, họ sẽ nhớ lại:
“À, thầy từng nói: nếu không tin mình, thì chẳng ai tin mình cả.”
Đó chính là khoảnh khắc hạt nảy mầm.
Không có hạnh phúc nào lớn hơn đối với người thầy khi biết hạt mình gieo đã bén rễ trong tâm hồn người khác. Có lúc ngọn lửa trong tôi cũng chập chờn, có lúc bị gió thổi bay. Nhưng rồi tôi lại cúi xuống, thắp lại ngọn lửa ấy, vì tôi biết, mỗi thế hệ sinh viên đều xứng đáng được soi sáng bằng tình yêu thương và niềm tin.
Cuối cùng, lời nhắn gửi đến những bạn sinh viên đang đọc những dòng này:
Trường đời khác trường học. Ở đó, bạn sẽ nhận được bài học sau khi đã trải qua thử thách, thậm chí là sau khi đã vấp ngã. Nhưng... đừng sợ. Đừng ngại. Đừng gục ngã. Hãy vững tin, mạnh mẽ đối mặt, và tiếp tục trải nghiệm. Hãy rèn cho mình những “kỹ năng mềm” bằng chính những va chạm thật nhất của cuộc đời.
Và khi bạn thấy mình lạc hướng, hãy nhớ:
“Mỗi người đều có một ngọn lửa bên trong. Việc của bạn là đừng để nó tắt.”
Còn nếu một ngày bạn gặp một người thầy không hoàn hảo, đôi khi nói hơi nhiều, kể chuyện hơi lâu, nhưng luôn tin vào bạn thì hãy hiểu rằng, người đó đang ‘khơi nguồn - truyền lửa’ cho bạn bằng cả trái tim.
Vũ Mạnh Cường
| Là mô hình giáo dục trực thuộc Tập đoàn FPT, FPT PolySchool hiện đang triển khai chương trình đào tạo dành cho học sinh sau tốt nghiệp THCS với 6 ngành học mũi nhọn: Lập trình máy tính, Công nghệ thông tin, Thiết kế đồ họa, Quản trị kinh doanh, Quản lý vận tải và dịch vụ logistics và Quản trị khách sạn cùng 9 chuyên ngành bắt nhịp xu thế thị trường. Trải qua hơn 5 năm hình thành và phát triển, nhà trường đã xây dựng mạng lưới kết nối với hơn 2.000 doanh nghiệp, có mặt tại 18 tỉnh thành trên toàn quốc và đạt tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm lên tới 97,7% - một con số ấn tượng khẳng định niềm tin và chất lượng. Đăng ký FPT PolySchool ngay hôm nay để trở thành sinh viên FPT PolySchool sau tốt nghiệp THCS tại đây: bit.ly/FPTPolySchool2025 hoặc qua hotline 0963.400.865. |
